 Wspinaczka skałkowa - stałe punkty asekuracyjne
Do stałych punktów asekuracyjnych zaliczamy wszelkiego rodzaju kotwy/ringi (wklejane, rozporowe), spity oraz wbite na stałe haki.
Jeśli droga wspinaczkowa jest ubezpieczona w komplet stałych punktów do asekuracji, wówczas do wspinaczki potrzebna jest wyłącznie odpowiedna liczba ekspresów.
HAKI
Haki to stalowe kliny osadzane w szczelinach skalnych za pomocą młotka. Haki były tradycyjnie stosowane w alpinizmie od czasów zdobywania pierwszych ścian skalnych. Do dziś stosowane są w górach, szczególnie w czasie pierwszych wejść, na rzadko chodzonych drogach górskich oraz podczas tzw. hakówki (wspinaczki metodą sztucznych ułatwień).
W większości rejonów skałkowych w Polsce i na świecie istnieje zakaz używania haków, ze względu na niszczenie skały w czasie ich wbijania i wybijania. Polskie środowisko wspinaczkowe zawarło Porozumienie Tatrzańskie, które określa ramy stosowania haków w
polskich Tatrach Wysokich w rejonach, w kórych ochrona skały jest szczególnie istotna (na najczęściej uczęszczanych ścianach):
POROZUMIENIE TATRZAŃSKIE
1. W Tatrach Wysokich wyznaczamy ściany przeznaczone do eksploracji w stylu sportowym, tj. "od góry" i z użyciem wiertarki.
Naszym zdaniem predestynowane do tego rodzaju działalności są:
- Zachodnia ściana Kościelca
- Zamarła Turnia
- grupa Mnicha: Mnich, Ministrant i Mniszek
2. Proponujemy, aby poza wymienionymi rejonami wytyczanie nowych projektów (nowych dróg i odhaczeń) odbywało się tylko "od dołu", z zachowaniem zasady minimalizacji ilości punktów wierconych, zarówno ręcznie, jak i mechanicznie.
3. Apelujemy, aby podczas realizacji nowych projektów uszanowany był charakter istniejących dróg: ich specyfika (letnia/zimowa), wymagania psychiczne oraz rzeźba i estetyka. Dopuszczalna byłaby instalacja punktów wierconych podczas odhaczeń, ale
w minimalnym niezbędnym zakresie.
4. Uważamy, że projekty nowych dróg, znajdujące się w zaawansowanej fazie realizacji, powinny zostać ukończone w stylu zależnym wyłącznie od decyzji autorów, bez względu na lokalizację.
5. Chcielibyśmy także zaproponować powołanie fundacji "Bezpieczne Tatry" [akcja: Tatry bez młotka], której celem byłoby przygotowanie najbardziej popularnych dróg do przejść bez konieczności wbijania haków i nadzór stanu asekuracji na tatrzańskich
drogach.
Haki dzielą się na wiele typów, zależnie od kształtu, rodzaju stali jakiej są wykonane (haki miękkie i twarde). Haki mają rozmiary od kilku milimetrów (rurp, jedynka) do kilku centymetrów (bong).
Haki z miękkiej stali (np. diagonal, łyżka, rynna) łatwiej się odkształcają, dosrtosowując swój kształt do kształtu szczeliny. Haki takie trudniej jest wybić.
Haki z twardej stali (np. v-ka) oznaczone skrótem CVM (od chrom, wanad, molibden) są bardziej sprężyste i trudniej się odkształcają. Są trudnuejsze do wbcia, łatwiej wyskakują w czasie wbijania, czyli odbijają (uwaga na twarz i głowę!).
Haki specjalne - można do nich zaliczyć haki stosowane głównie w czasie hakówki, które zwykle nie są w stanie przenieść zbyt dużych obciążeń dynamicznych (lotu wspinacza). W tym wypadku haki zazwyczaj są też ounktami jednokierunkowymi. Należą do nich np. bardzo cienkie jedynki oraz rurpy. Wyjątkowym typem haka są sky-hooki, których nie wbija się młotkiem, a wyłącznie zawiesza na wystąpach skalnych, w celu statycznego obciążenia (i zyskania wysokości). Do bardzo trudnych hakówek strosuje się copperheady oraz aluheady, które trudno nazwać hakami. Są to różnej wielkości wałki z miedzi lub aluminium, które mocuje się w skale rozklepując młotkiem (z pomocą specjalnego dłutka) w niewiekich zagłębieniach, rowkach i wklęśnięciach skalnych - punkt te mają w założeniu przenosić obciążenia statyczne.
 |
 |
 |
| |
|
|
| OD LEWEJ: KRÓTKIE I ŚREDNIE KNIFY ORAZ DWA ZESTAWY HAKÓW TYPU "V" |
| |
|
|
 |
 |
 |
| |
|
|
| OD LEWEJ: RURP, SKY-HOOK, DŁUGA ŁYŻKA |
| |
|
|
SPITY
Są to kotwy do tzw. płytkich osadzeń w betonie, przeznaczone pierwotnie do mocowania konstrukcji stalowych w przemyśle.
We wspinaczce sportowej zostały rozpowszechnione we Francji w latach 80-tych. Spit to dość krótka (5cm) tuleja o średnicy 8mm z trzpieniem, w kształcie klina, którą osadza się w wywierconym wcześniej otworze. Tuleja posiada nagwintowany otwór, do którego przykręca się plakietkę (ucho to wpięcia karabinka), za pomocą krótkiej śruby (około 1cm). Spity szybciej się starzeją od ringów wklejanych. Obecnie do ubezpiecznia dróg w rejonach sportowych spity raczej nie są już używane.
RINGI WKLEJANE
Są to różnej długości trzpienie z uchem do wpięcia karabinka. Osadza się je w skale, mocując specjalnym klejem, po wywierceniu odpowiedniej długości otworu. Ring powinien być osadzony zawsze prostopadle do powierzchni skały (niezależnie czy droga jest połoga, pionowa, czy przewieszona). Kolucho ringa powinno być ustawione pionowo. Podczas osadzania ringów wklejanych muszą być spełnione, w zależności od rodzaju kleju/cmentu odpowiednie warunki - wilgotność i temperatura powietrza. Obecnie stosowane ringi są wykonane ze stali nierdzewnej i posiadają atest. Ringi mogą mieć długość od 8cm do 25cm. Dłuższych ringów używa się w miękkiej skale (wapień, piaskowiec). Na przykład na Jurze ekiperzy PZA ubezpieczają drogi kotwami firmy Raumer, o wytrzymałości 25kN, o długości około 15cm.
KOTWY ROZPOROWE
Są to różnej długości kotwy segmentowe, działające na zasadzie klina, który blokuje się w skale w czasie dokręcania plakietki. Klin w kotwie segmentowej może być pojedynczy lub podwójny, w zależności od długości kotwy. Kotwy rozporowe są trwalsze od spitów, są
równeż lepsze ze wględu na wiekszą długość (8-15cm). Kotwy stosowane do ubezpieczania dróg wspinaczkowych muszą posiadać odpowiednie atesty (zarówno kotwa jak i plakietka).
|
